Scriptorium
wydawnictwo naukowe

Opis:

Z Wprowadzenia:
Głównym celem niniejszej pracy jest przedstawienie trzech koncepcji dyskursu praktycznego, powstałych na gruncie niemieckiej fi lozofi i i teorii prawa. W pracy zostaną omówione kolejno: Teoria etyki dyskursu Karola Otto Apla, Teoria działania komunikacyjnego Jürgena Habermasa oraz Teoria argumentacji prawniczej Roberta
Alexego. Zasadniczym przedmiotem analizy we wskazanych teoriach jest problematyka racjonalności dyskursu, ze szczególnym uwzględnieniem form uzasadniania ocen oraz norm i sposobów argumentacji.
Charakterystyczne dla tych teorii jest formalne ujęcie dyskursu. Treść dyskursu nie jest przedmiotem ich analizy. Linię teoretyczną rozwijaną przez omawiane teorie określa się często mianem ogólnej etyki dyskursu i wywodzi się z koncepcji Etyki zasad i powinności Immanuela Kanta.
Omówienie poszczególnych teorii zostanie poprzedzone krótkim wprowadzeniem w ogólną problematykę dyskursu.

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Rozdział I.
Pojęcie dyskursu
1. Definicja dyskursu oraz próba wskazania jego granic
2. Rozróżnienie dyskursu teoretycznego oraz dyskursu praktycznego
3. Pojęcie dyskursu prawniczego
4. Miejsce dyskursu prawniczego w ogólnej teorii dyskursu
5. Dyskurs prawniczy jako model „trzeciej drogi” w metodologii nauk prawnych
6. Teorie dyskursu prawniczego jako teorie etyki dyskursu

Rozdział II.
Etyka dyskursu Karla Otto Apla
1. Wprowadzenie
2. Uzasadnienie konieczności prowadzenia dyskursu - dyskurs jako medium uzasadniania norm
3. Koncepcja dyskursu oraz zasady moralnej zawartej w dyskursie
4. Etyka dyskursu jako etyka odpowiedzialności
5. Etyka dyskursu jako etyka wyznaczona przez historyczny kontekst
6. Etyka odpowiedzialności K.O.Apla w społeczno-państwowym kontekście

Rozdział III.
Teoria komunikacji według Jürgena Habermasa
1. Wprowadzenie
2. Rozum komunikacyjny jako kategoria obiektywizacji wypowiedzi normatywnych
3. Reguły racjonalnego dyskursu jako nowa logika argumentacji
4. Katalog reguł racjonalnego dyskursu
4.1. Reguły określające ogólne warunki prowadzenia dyskursu
4.1.1. Prowadzenie dyskursu w formie sporu
4.1.2. Prowadzenie dyskursu w celu osiągnięcia porozumienia
4.1.3. Prowadzenie dyskursu w formie wolnej od przymusu
4.2. Reguły odnoszące się do wzajemnego nastawienia uczestników dyskursu
4.2.1. Wzajemne domniemanie zdolności komunikacyjnej uczestników dyskursu
4.2.2. Poczytalność
4.2.3. Założenie, że uczestnicy formułują roszczenia ważnościowe
4.2.4. Równouprawnienie wszystkich uczestników
4.3. Reguły związane z formułowaniem własnego stanowiska uczestników dyskursu
4.3.1. Zrozumiałość wypowiedzi
4.3.2. Prawdziwość aktów konstatywnych
4.3.3. Szczerość wypowiedzi informacyjnych
4.3.4. Słuszność oraz skuteczność aktów regulatywnych
4.4. Podsumowanie reguł
5. Jürgena Habermasa refleksja nad prawem
5.1. Tworzenie prawa
5.2. Stanowienie prawa
5.3. Podsumowanie habermasowskiej wizji prawa

Rozdział IV.
Teoria argumentacji prawniczej Roberta Alexego
1. Wprowadzenie
2. Ogólny praktyczny dyskurs argumentacyjny
3. Reguły ogólnego praktycznego dyskursu argumentacyjnego
3.1. Reguły podstawowe
3.2. Reguły rozsądkowe
3.3. Reguły argumentacyjne
3.4. Reguły uzasadniania
3.5. Reguły przejścia
4. Teza o szczególnym przypadku (Sonderfallthese)
5. Charakterystyka dyskursu prawniczego
6. Reguły dyskursu prawniczego
6.1. Reguły wewnętrznego uzasadniania
6.2. Reguły zewnętrznego uzasadniania
6.2.1. Ogólne reguły zewnętrznego uzasadniania
6.2.2. Reguły argumentacji dogmatycznej
6.2.3. Najogólniejsze reguły używania prejudyktów
6.2.4. Reguły szczegółowe argumentacji prawniczej
7. Podsumowanie

Zakończenie
Wykaz wykorzystanej literatury

Galeria: